ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ ΜΕΤΟΧΗ από ΣΟΦΙΑ ΣΤΡΕΖΟΥ


ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΕΦΗΒΙΑΣ

Η πρόσκληση για την παρουσίαση της Ιφιγένειας Μετόχη ήρθε μέσω τηλεφώνου του καλού μου φίλου ποιητή Άγγελου Πετρουλάκη. Ομολογώ πως την ποιήτρια δεν την γνώριζα παρά μόνον ονoμαστικά από το facebook καθώς πολύ πρόσφατα ανακάλυψε η μία την άλλη. Δεν είχα προλάβει να δω τίποτα από το έργο της. Στην πορεία διαβάζοντας το εξώφυλλο της ποιητικής συλλογής της ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΕΦΗΒΙΑΣ έμαθα τα λίγα βιογραφικά στοιχεία που αναφέρονται στην ίδια.
Πρόκειται για ένα νέο κορίτσι, με έντονες καλλιτεχνικές ανησυχίες, τόσο στον Λόγο όσο και στα εικαστικά δρώμενα. Γιατί η Ιφιγένεια γράφει και ζωγραφίζει με αίσθημα, προβάλλοντας τις ευαισθησίες που απορρέουν από την ψυχή της. Με την καρδιά κι όχι με τον νου πειραματίζεται στο εκφραστικό τοπίο που θα κινηθεί κάθε φορά. Γιατί τι άλλο είναι η ενασχόληση όλων εκείνων που εξελίσσουν την τέχνη στις εκφάνσεις της παρά ένας πειραματισμός, ένα παιχνίδι με την καλώς εννοούμενη έννοια, να αποτυπωθούν τα συναισθήματα και να σαρκωθούν με λέξεις και χρώματα.
Η ποιήτρια μας έρχεται από την Κύπρο, με γεμάτες αποσκευές τα δύο καλαίσθητα βιβλία της την ποιητική συλλογή που προανέφερα κι ένα βιβλίο διηγήσεων-αναμνήσεων ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ. Και μόνον ως τίτλοι, σε προκαλούν να τα δεις, να ασχοληθείς μαζί τους επειδή εμπεριέχουν το φως, στα μάτια ενός νέου κοριτσιού.

ΟΙ ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΕΦΗΒΙΑΣ είναι ποιήματα που γράφτηκαν την περίοδο από το 1991 έως και το 1994 εποχή μεγάλων ανακατατάξεων, για μια νέα κοπέλα πριν τα βήματα την οδηγήσουν στο κατώφλι της ωριμότητας. Όμως από τότε έδειξε το ταλέντο που διαθέτει.
Με τον αυθορμητισμό και την ορμή που δίνουν τα νιάτα, εκείνη αγνάντευε το ταβάνι του ουρανού και τον βυθό της ψυχής της. Μέσα από εκεί οι προκλήσεις, οι ανακαλύψεις, οι αποκαλύψεις.
"Απλά με δυο λόγια" όπως η ίδια αναφέρει στην εισαγωγή, μεταθέτει την σκέψη της και την ακουμπά στο χαρτί, για να μοιραστεί με όλους εμάς εκείνα που την αφορούν και που μπορεί να αφορούν όλους μας.
Με την αφέλεια των νεανικών χρόνων, γιατί κάθε γραφή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και να τοποθείται στην εποχή που γράφτηκε, θέτει τα αιώνια και βασανιστικά ερωτήματα, όπως η αγάπη, ο έρωτας, οι σχέσεις...
Βάζει τις δικές της πινελιές γράφοντας και σβήνοντας, διορθώνοντας τα μουτζουρωμένα χαρτιά, που αποθηκεύουν τους νεανικούς στοχασμούς της με μια σκέψη για όλους.

"Σε όλους εσάς

Αν θα με θυμάστε
Να με θυμάστε μόνο με χαμόγελο
Όπως θα σας θυμούμαι κι εγώ
Αν θα με θυμάστε με δάκρυα
Τότε να μην με θυμάστε καθόλου"

Αποζητά την χαρά, την χαρά της ζωής που την καλεί κι εκείνη είναι έτοιμη να την ακολουθήσει με συνοδοιπόρο την αγάπη και τον βηματισμό του ονείρου που αρμόζει στα νιάτα.

"Καλοκαίρι

Κράτησε τον ήχο
των βημάτων μας
μέσα στο καλοκαίρι
Χρυσό και πυρωμένο
σαν τον πόθο μας"

.......................

"Αν ονειρεύομαι
μη με ξυπνήσεις
Αν είμαι ξύπνια
ας μην κοιμηθώ ποτέ"

Η ποιήτρια σαν έτοιμη από καιρό, περιμένει τον χρόνο να κυλήσει, για να βγάλει τον μανδύα της παιδικότητας και να περάσει απέναντι, να μείνει ντυμένη με το φόρεμα της γυναίκας που θ' αγαπήσει και θ' αγαπηθεί.

"Τι άλλο

Είσαι παιδί
ανέμελο, με στοχασμούς
οράματα κι επιδιώξεις
Εγώ περιμένω...όλο περιμένω,
στην αντικρινή όχθη
να μου χαμογελάσεις...
Αλήθεια,
χαμόγελα παιδικά, αθώες ματιές
όλο πάθος γεμάτες
εφηβικά μυστικά,
Κι εγώ εκεί...
απέναντί σου, περιμένω...
Τι άλλο;"

Η ποιήτρια θα συναντήσει τον έρωτα και τα πρώτα σκιρτήματα της αγάπης με όλες τις διακυμάνσεις που χωρούν σε συναισθήματα. Έλξεις, χωρισμοί, αποχωρισμοί. Εκείνη θα καταγράψει το βαθύ του συναισθήματος με λέξεις μνήμης και ανάμνησης.

"Φεύγοντας

Φεύγοντας είπες πως δεν μπορούσες
την ερημιά μου να γεμίσεις
κι έγινες σύννεφο και χώρεσες
σ' ένα ποτάμι αναμνήσεις
Φεύγοντας είπες πως δεν μπόρεσες
να μοιραστείς τα όνειρά μου
κι εγώ ρωτούσα αν...
με συγχώρεσες που σ' έχω κλείσει στην καρδιά μου...
Πόσα στα μάτια μου δεν είδες
την τελευταία μας στιγμή
πήρες μια θάλασσα ελπίδες
κι έπνιξες μια ζωή.."


Στο αθέατο του χρόνου, θα καταθέτει και θ' απλώνει όλα εκείνα που συνέβησαν, γεγονότα και περιστατικά που την ζωή της άλωσαν, με το βλέμμα στραμμένο στην ελπίδα, πριν πνιγούν από τον βέβαιο θάνατο στην ανακύκλωση της ζωής και μ' ότι αυτό συνεπάγεται.

Άπλωνα

Άπλωνα θάλασσα
τα σημάδια τ' ουρανού, στο κορμί σου
Θάλασσα της λησμονιάς
Του μεσημεριού
Του γρήγορου θανάτου
Παιγνίδι σου είμαι και πάω...


ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ

Χρόνια τώρα συνηθίσαμε τα παραμύθια να τα αφηγούνται οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους. Εδώ όμως ΣΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ γίνεται η ανατροπή από την Ιφιγένεια Μετόχη που με λυρισμό και σεβασμό ξεδιπλώνει τις δικές της αφηγήσεις για τις αγαπημένες γιαγιάδες με την ευθραυστικότητα του λόγου που αρμόζει να μιλούν τα παιδιά στις γιαγιάδες και οι γιαγιάδες στα παιδιά. Απλά, λιτά, κατανοητά.
Είναι οι μνήμες που χτίστηκαν λιθαράκι λιθαράκι για να ξυπνήσουν και να ζωντανέψουν μια νοσταλγία μακρινή μα τόσο κοντινή, πλαισιωμένη από φωτεινά πρόσωπα.
Είναι ιστορίες που μπερδεύονται γλυκά με θρύλους, με ονειροφαντασίες, με παράθυρα ανοιχτά στο φως.
Είναι διηγήσεις για μαγιάτικα πρωινά της άνοιξης, για αγίους και συνοικίες,για αγάπες και συναισθήματα, για το άσβεστο κερί της ελπίδας, για έρωτες και πέλαγα, για όμορφα όνειρα στις γειτονιές του κόσμου, για ταξίδια μαγικά με νεράιδες και ξωτικά, για φθινόπωρα θλίψης.
Η όλη γραφή αποπνέει μια δροσιά πρωινού τυλιγμένη με δειλινού αύρα. Χρυσά τα χρώματα ανακατεύονται με λέξεις, με ποιήματα, με εικόνες.

"Καθώς ο ήλιος γέρνει προς την πορφυρή γραμμή της δύσης,
φαίνεται μακριά στο βάθος του ορίζοντα
να λαμπυρίζει η θάλασσα!
Η θάλασσα με την απέραντη νιότη της και την
εφηβική της δροσιά"

Είναι βέβαιο πως η συγγραφέας πάλλεται από έναν ρομαντισμό που αρωματίζει τις μνήμες φιλτράροντας τες με τα σημερινά δεδομένα της. Ότι άκουσε, ότι διάβασε το περνάει στις αφηγήσεις με τον δικό της προσωπικό τρόπο. Παρεμβατικά τα λόγια ποιητών, ανθρώπων της σκέψης διαδραματίζουν με τον ενεργειακό ρόλο τους στις ιστορίες που εκείνη καταθέτει για να δέσουν τα μηνύματα και τα ψήγματα στοχασμών ανάμεσα στις ιστορίες. Η νεανική φρεσκάδα στον λόγο της μας ταξιδεύει στα πέλαγα των δικών μας συγκινήσεων από εκείνα που ίσως κι ίδιοι ακούσαμε.

ΜΑΡΙΑ ΡΟΔΟΠΟΥΛΟΥ-Ισιδώρα (Το δένδρο που περπατούσε) Από Σοφία Στρέζου


"Θα μπορούσα
μόνο με τα μάτια μου να σας μιλώ
Εάν δεν ήσαστε εκ γενετής τυφλοί"

Ξεκινώντας το οδοιπορικό, στην καινούργια ποιητική συλλογή της Μαρίας Ροδοπούλου, "ΙΣΙΔΩΡΑ-ΤΟ ΔΕΝΔΡΟ ΠΟΥ ΠΕΡΠΑΤΟΥΣΕ", που πριν λίγο κυκλοφόρησε από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ, κράτησα τις δικές της λέξεις για να μπορώ ευκολότερα να σας βάλω στο κλίμα της γραφής της.
Χαρακτηριστική και ιδιαίτερη η γλώσσα της ποιήτριας, στην αφηγηματική αυτού του πονήματος. Κι είναι πραγματικά μια αφηγηματική διαδρομή, κυριολεκτικά στην έρημο του πόνου, με τα τοπία της θλίψης να διαδέχονται το ένα μετά το άλλο, τις ρωγμές που φέγγουν σε μάτια, με λέξεις που γεμίζουν την κενότητα, μιας ουτοπικής αλλά και ταυτόχρονα μεταστοιχειωμένης πραγματικότητας στη σφαίρα της μυθοπλασίας.
Είναι η μετάθεση των άγριων κολασμένων ενστίκτων και συναισθημάτων που χωρούν στις οάσεις της φρίκης που όμως μεταπλάθονται μέσα από την περιπλάνηση στα τοπία της οδύνης κι εξευγενίζονται, αφού προηγουμένως έχουν ακρωτηριασθεί όλα τα κατάλοιπα των βασανιστικών ορέξεων, αποκτώντας την ευθραυστικότηταν των απαλών κι ευγενικών αισθήσεων.
Μακρύς ο δρόμος της απόγνωσης και της μετατροπής του σε ατραπό αναγέννησης, μέσα από σκοτεινά περάσματα και σκιές που πυρπολούν και κυνηγούν την πίστη, για άνθηση της ελπίδας μέσα μας.
Θεατό το παρόν σμίγει με το παρελθόν στο άρρητο με οστέινη σκέψη, σκέψη βασανιστική που θέλει να σαρκωθεί σε Λόγο. Γιατί η "Ισιδώρα-το δέντρο που περπατούσε" είμαστε όλοι εμείς κυριευμένοι από αχαλίνωτες επιθυμίες, που φθάνουν στα όρια της ατομικής παράκρουσης με το κοινό αίσθημα, λειτουργώντας ληστρικά, καταστρατηγώντας την ισορροπία της συμπαντικής τάξης.
Η Μαρία Ροδοπούλου βαθιά λυπημένη, θα περιγράψει ενορατικά την θλιμμένη νοσταλγία αβίωτων αναμνήσεων, με ψιθύρους που όμως ο κρότος τους είναι δυνατός διαβάζοντας τις λέξεις της.
Παλινδρόμηση στα χαρακώματα ενός ολοκαυτώματος με μάτια χαρακωμένα, η ηρωίδα της θα ταξιδέψει απ' άκρη σ' άκρη, για να περιγράψει τον πυρπολισμό ενός πλανήτη και των ανθρώπων του. Αν και το έργο δεν διαβάζεται αποσπασματικά θα τολμήσω να παραθέσω λίγες στροφές διακινδυνεύοντας την αταξία στην ανάγνωση.

"Ακούστε με,
Ω ακούστε με. Σε σας μιλώ δίχως εκπτώσεις
Όχι,
όχι
δεν είναι σε δόσεις οι λέξεις μου.

Είμαι πιο φτωχή από το Διάβολο
πιο πλούσια από τον Θεό
αλλά ποτέ δεν δάνεισα την φτώχια μου
μήτε τα πλούτη ενέχυρο για σας έβαλα

Σας αγάπησα
μα κράτησα δική μου την αγάπη
Σας μίσησα
όμως μόνη μου ήπια σιγά-σιγά το μίσος

Πόσο πιο πολύ να σας ερωτευθώ αγαπημένες μου
οχιές;

Αλλά τώρα θα φύγω,

Θα φύγω
είμαι έτοιμη
είμαι έτοιμη
δωρίζω τα θαύματα,
κρύβω το κορίτσι από τα μάτια σας,
δένω τους λυγμούς στα στήθια,
ξεβάφομαι την ανθρωπιά σας,
σκίζω την μαύρη φούστα,
σβήνω την φωνή,
ξεσκεπάζω τους καθρέφτες
και φεύγω

γυμνή,
ανυπεράσπιστη,
ανυπότακτη,
σιωπηλή

όπως ήρθα"


"Απόδετη διαβάτισσα" με φθαρμένη ανάσα, ρίζα που θέλει να φυτευθεί, σε θρυμματισμένα τοπία ψάχνει έναν τόπο να ριζώσει, να εναποθέσει την εμπειρία, την γνώση, την ελπίδα στους απροσδιόριστους σχηματισμούς που μεταμορφώνουν και αναγεννούν. Μέσα από στάχτες ξεπηδά η φλόγα, μεταγγίζεται η ανάγκη του τέλους του πόνου.

"Όσα δεν φτάνει η Πράξη
τα κάνει Ικεσία

Όσα δεν απολαμβάνει
η Ικεσία
τα τρώει ο Διάβολος"

Γιατί κάποια στιγμή, τα "εμφυτεύματα του μίσους", πρέπει να ξεριζωθούν και να λάμψει η αλήθεια κι αγάπη στις ερωτήσεις του σκότους. Τα θαύματα επιστρέφουν εκεί που η καρδιά τα γεννά, μέσα από λυτρωτικές διαδικασίες, με τα λάθη σκόρπια κομμάτια επικολλημένα στην ταινία της λήθης.
Μόνον έτσι θα μπορέσει να βαδίσει η ηρωίδα στο δικό της μέλλον. Απαλλαγμένη από την αιώνια θλίψη, με χαμόγελο φωτεινό, θ' αντέξει τον τρόμο και τα ουρλιαχτά του, που για καιρό την συντρόφευαν.