ΜΑΡΙΑΝΝΑ
ΒΛΑΧΟΥ – ΚΑΡΑΜΒΑΛΗ / Χρόνος Αποθέτης από την Σοφία Στρέζου
Από τις
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ κυκλοφόρησε το 2016 η νέα ποιητική συλλογή της Μαράννας
Βλάχου - Καραμβάλη, με τίτλο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΘΕΤΗΣ.
Η
Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη έχει την ικανότητα με την γραφή της να αποθέτει στο
χρόνο, την υψηλή θερμοκρασία των λέξεών της. Συγκινησιακά, καταφέρνει να
ανοίγει δρόμους σε σκοτάδια, στην ποιητική τοπογραφία!
Με την
γνησιότητα και την αυθεντικότητα που χαρακτηρίζουν την ποιητική διαδρομή, οι
λιτοί και αυστηροί στίχοι της οικοδομούν το αρχιτεκτόνημα ενός αναλυτικού
στοχασμού.
Γιατί η ποιήτρια - επιτυχώς - μεταβολίζει το όραμά
της από σιωπηλά ιδεολογήματα, σε σπέρμα αθανασίας.
Έτσι, το
ιδεατό γίνεται μια ουσιαστική εκκίνηση που υποβάλλει τον αναγνώστη, στην ανεύρεση
των ορίων της νοητικής και λεκτικής αξίας του ποιήματος.
Η
Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη εκκολάπτει το συγκινησιακό εκτόπισμα των στίχων,
μέσα στον πυρήνα ενός ανθρωποκεντρικού υποστρώματος, εξορύσσοντας με πυκνό
συμβολισμό το συναίσθημα!
Επειδή για
την ίδια, δεν νοείται ποίηση χωρίς την υποβολή εκείνων των στοιχείων που
ορίζονται από μια βαθύτερη αίσθηση, κατά την επικοινωνία του συναισθήματος.
Ιχνηλατεί
και δαμάζει την πρωταρχική ιδέα της οραματικής απεικόνισης, για να πει την
αλήθεια, υπηρετώντας με αρετή τις συνθέσεις της.
Γνωρίζει καλά πλέον, πώς να
πολιορκεί εκείνο που συγκλονίζει την ψυχική ενσυναίσθηση, ερμηνεύοντας το
άρρητο!
Γι’ αυτό και τα ποιήματά της
διέρχονται πολλές φορές από την προσωπική ενικότητα. Διατρυπούν το εγώ στις βραδυφλεγείς
αναφλέξεις όλων εκείνων, που έχουν καταγραφεί στη μνήμη του χρόνου.
Με σύνεση, αναδεικνύει το
πνευματικό περιεχόμενο των στίχων, αφού σε κάθε νέο απάνθισμα επιθυμεί να φανεί
η εξελικτική πορεία της γραφής της.
Άλλωστε, τα πυκνά νοήματα
σχηματοποιούνται και δομούνται πάνω σε αισθητικούς κώδικες, καθώς αναπλάθεται
για χάρη της ποίησης η ψυχοσυναισθηματική νοημοσύνη.
«Ανάμεσα στην τήξη
και στην πήξη αναρριγεί ο χυμός της ψυχής», θα πει ο T. S.
Eliot, γι’ αυτό και η ποιήτρια εναρμονισμένα προσλαμβάνει τη διαλεκτική ουσία
που θα ακολουθήσει, ανακινώντας τόσο τη γνώση όσο και την εμπειρία από το
προσωπικό γίγνεσθαι και όχι μόνον.
Έτσι, η γραφή της εμπλουτίζεται από την ωριμότητα που ο
χρόνος φέρνει, περιπλανώμενη σε λεκτικούς χάρτες. Αναμετράται με την ποιότητα
και την διάρκεια της ποιητικής της τέχνης!
Τούτη η αξιακή και μαθησιακή στάση δικαιώνει την ποιήτρια,
απεμπολίζοντας συνειδητά τους υφάλους για να πραγματοποιήσει όμορφες πλεύσεις,
στη ράχη της ποιητικής θάλασσας.
Ανάμεσα στους αρμούς των στίχων, αναγνωρίζεται η πολυδαίδαλη υπερρεαλιστική
αναγκαιότητα
της ποιήτριας, επιθυμώντας να αθωώσει χαμούς που πένθησαν απουσίες.
Άλλωστε -
στην αφή του χρόνου - πάντοτε οι ενθυμίσεις θα γίνονται το εφαλτήριο σε
διαμετακομιστικές πλοηγήσεις κατά την αποτύπωση των λέξεων, καθώς
ενεργοποιείται η μνήμη και η παράπλευρη ενέργειά της.
Στην
ποίηση της Μαριάννας Βλάχου- Καραμβάλη, τίποτε δεν εξορίζεται. Όλα του αποθέτη
χρόνου μένουν ανέπαφα - διατηρητέα.
Υπαινικτική
δραματικότητα αλλά και λυρισμός, χαϊδεύουν αισθήσεις!
Ο
ιστορικός συνταυτισμός με την Αργώ που ξεμακραίνει στα μάτια, αλληγορικά
υποδηλώνει μια υπόσχεση μνήμης, που δεν εξαντλείται από την απομάκρυνση της
έωλης πραγματικότητας.
Η
παρουσία γίνεται απουσία - λατρεμένη σκιά δυσανάγνωστη - καρφώνεται με λέξεις
σε χαρτί, στα περιγραφικά αμνήστευσης ληγμένων συναισθημάτων.
Καμιά
λήθη δεν θα αγκυλώσει τα δάχτυλα που ασύνειδα γεφυρώνουν το χαρτί με τις
λέξεις, ωθώντας τη συγκίνηση που δίνει λεκτική αξία στο βίωμα.
Έτσι, η μυθιστορία
ανάγεται σε αισθητικό έναυσμα απεικονιστικής στιχουργίας, προβάλλοντας την
ομφάλια ρητορική της ποιήτριας.
Γιατί, «ο
ποιητής έχει να παλέψει με το ζωντανό του σώμα», θα πει ο Σεφέρης, γι’
αυτό και η ποιήτρια ανθολογεί τα ποιήματά της, με πίδακες που ξεπλένουν τη ματαιωμένη ουτοπία, φθάνοντας στην ερμηνεία των
προθέσεών της.
ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΑ
Σχεδίας πρόσωπο
Το πρόσωπό σου.
Όλες οι κινήσεις των δαχτύλων μου
Πάνω στο χαρτί
Εσένα θυμίζουν.
Ευθυγραμμίζονται στη μοναξιά,
Καρφώνονται στις λαβωμένες λέξεις
Πριν μιλήσουν.
Πίδακες ξεπλένουν την ουτοπία.
ΕΜΑΘΑ
Στων ματιών σου την Αργώ
Να ξεμακραίνω
Πολλές φορές, μέσα στη βαθιά και απόλυτη σιωπή υπάρχει πάντα
η ευεργετική και εξυψωτική δύναμη της ελπίδας.
Ακόμα κι όταν η προσευχή αναίμακτη συντρίβεται, ανεπίγνωτα
διατηρείται το δικαίωμα μιας θαρραλέας ψυχικής αναδίπλωσης, που ανατέλλει φως
στα σκοτάδια.
Γιατί, πάντα θα υπάρχει μια παρηγορητική σχισμή να
υποστηρίζει την ανατροπή που βαπτίστηκε στη φθορά μιας αναγκαιότητας,
διασώζοντας αιωρήσεις του φωτός που αποβάλλει την εσωστρέφεια.
Έτσι κι αλλιώς, η ελπίδα αποτελεί τη διαλεκτική της
παγκόσμιας διάσωσης του ανθρώπου, σε στιγμές μελλοντικής αναγέννησης στη
συνάντησή της με το φως.
ΕΛΠΙΔΑ
Η συντριβή της προσευχής
Στην κατεδάφιση
Ήταν παρούσα.
Και οι ρωγμές μαζί…
Αδιαπέραστες έως θανάτου.
Όμως
Έφτανε μόνο μια ανεπαίσθητη σχισμή
Ν΄ ανοίξει πάλι δρόμους
Στο σκοτάδι…
Σε κάθε θυσία, οι γεωγραφικές μνήμες του πόνου συγγενεύουν.
Μια αόρατη κλωστή συνδέει σιωπηλά μεγάλες πληγές, αγκαλιάζοντας στεναγμούς
στους παλμούς της αιωνιότητας!
Η υπαρξιακή αναμέτρηση των τραυμάτων στην πνευματική τους
διάσταση, αποβάλλει την υλιστική βιωματική με το πολιτισμικό μνημείο των
λέξεων.
Η διάνοιξη του θνητού στο αθάνατο, περνάει από την αποτυχία
της πληρότητας και την απόστασή της από αυτήν.
Κάθε ήττα κι ένας «επινίκιος χορός θανάτου στο βωμό της
θυσίας», που αισθητά
νέμεται την αβάσταχτη ελαφρότητα της νίκης.
Για την
ποιήτρια, η έκταση του σταυρικού μαρτυρίου επικρεμάται σε εκμαγεία απουσίας,
ψηλαφώντας την στέρηση οικείων και προσφιλών προσώπων.
ΘΥΣΙΑ
Σιωπηλός ο πόνος
Πάνω στη μεγάλη πληγή
Παντού επικρεμάται
Στο σώμα.
Άλλοτε ξύλινος σταυρός
Λειασμένης μνήμης
Άλλοτε λαβωμένος χαρταετός
Μεσίστια ανεμίζει.
Στο στηθαίο της καρδιάς.
Βουλιάζει η πρώτη γραφή
Σε αριθμούς και ονόματα
Προσώπων προσφιλών.
Εκόντα άκοντα
Σέρνονται τα βήματα
- Ως επινίκιος χορός θανάτου –
Στο βωμό της θυσίας.
Σε
πολλά από τα ποιήματά της, η Μαριάννα
Βλάχου - Καραμβάλη ανεμοπορεί στην πολιτιστική παρακαταθήκη του μύθου, ωθώντας
τον ψίθυρο του ανέμου σε έμπνοη ύλη.
Τι κι
αν «κείται
νεκρό το ποίημα»;
Το
στίγμα του παραμένει ορθό! Κατοικεί στο ίδιο σώμα που κατοικούν Συμπληγάδες.
Είναι
σάρκα από την σάρκα της ποιήτριας, που αναζητά προορισμούς, κοπάζοντας την
προσωπική τρικυμία.
Το
ταξίδι παραμένει ανοιχτό κι ας μην περπατήθηκαν ακόμα ίχνη γνωστά, που
εμπεριέχουν οικεία και προσφιλή κίνητρα.
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ
Τώρα Συμπληγάδες με κατοικούν.
Νύχτες
Με χαράσσουν μ’ άλλες νύχτες.
Κι ας σίμωσαν οι μέρες
Για το ταξίδι
Τα ίχνη της Αμοργού
Δεν τα περπάτησα
Ακόμα
Κείται νεκρό το ποίημα
Και η καρδιά Δέρμα ειδώλων έμεινε
Σου ποταμού τη μαύρη κοίτη…
Στην ποιητική της Μαριάννας
Βλάχου - Καραμβάλη, συχνά η σιωπή καταλαμβάνει μια ισχυρή και δεσπόζουσα θέση.
Σηματοδοτεί αθέατες παρουσίες
που εξάντλησαν λέξεις, αποκαλύπτοντας τη βαθιά κρίση στα συναισθηματικά τοπία.
Γι’ αυτό και οι λέξεις μένουν
γυμνές, αποτυπώνοντας στο χαρτί τη διαλεκτική του ανέφικτου.
Λίθινα σώματα χάνονται σε
δρόμους ερημιάς, ακούγοντας από ένστικτο τη φωνή της καρδιάς, στην αιώρηση της
πληρότητας.
Κι είναι αυτή η φωνή που ματώνει… τους ίσκιους, καθώς νοσταλγώντας
παγιδεύονται στην
ανύπαρκτη ευδαιμονία του θανάτου.
Εκεί
κατοικεί το σκοτάδι και τα αδιέξοδά του. Γιατί, κανείς από φόβο ή άγνοια δεν
τόλμησε να ανανεώσει το ταξίδι για τον Παράδεισο.
ΜΟΝΟ
Εναποθέσαμε τη σιωπή
Ανάμεσά μας
Τότε οι λέξεις απογυμνώθηκαν
Από τον εαυτό τους.
Λίθινα σώματα
Χαθήκαμε στους δρόμους.
Τα μάτια απέστρεψαν το βλέμμα.
Τώρα πια δε μιλούν.
Μόνο η καρδιά
Αιμάσσουσα φωνή
Αναμετριέται με τους ίσκιους
Στο σκοτάδι…
Κάποια
στιγμή, στην αφή του χρόνου επέρχεται για τον ποιητή εν μέσω σιωπηρών ζυμώσεων
η αναβάπτισή του μέσα από τα ποιήματα!
Χάνεται
μέσα τους με σκόρπιες λέξεις συναισθηματικά φορτισμένες.
Χαμηλόφωνα,
θα αποδράσουν «Εν ώρα απωλείας», που η ψυχή ανιχνεύει τα σύνορα της πιο
μικρής λεπτομέρειας, λύνοντας την εξίσωση της ύλης πάνω στο χαρτί.
Για να
απαγκιστρωθεί από τη φθορά, ιχνηλατώντας ηττημένα όνειρα.
Αιχμηρές
σκιές και σπαράγματα αποτυπώνονται στις γραμμές, συντηρώντας τη γόνιμη θέαση
των λέξεων σ’ έναν αναπαραγωγικό συσχετισμό, καθώς τις προβάλλει ως «Λευκά κιονόκρανα αποδράσαντα
/Απ’ της Εφέσου τους αρχαίους ναούς»!
Η
Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη έλκεται από τους ένδοξους παρελθοντολογικούς χώρους
της ιστορίας. Τους αναδομεί λεκτικά για να ταξιδέψει όνειρα και εμπνεύσεις στην
ελλειπτική οικονομία του λόγου, τις αιχμηρές λεπτομέρειες της απώλειας.
Κι είναι
αυτή η απώλεια μέσα στο ποίημα, σαν να ανοίγει περάσματα στα κύματα που καλούν
τον ποιητή να γυρίζει διαρκώς σε επαναπατρισμένους στοχασμούς, επιβιώνοντας από
βέβαιους πνιγμούς.
«ΕΝ ΩΡΑ ΑΠΩΛΕΙΑΣ»
Χάθηκες μέσα στο ποίημα
Σκόρπιες οι λέξεις της ψυχής
Λευκά κιονόκρανα αποδράσαντα
Απ’ της Εφέσου τους αρχαίους
ναούς…
Τώρα.
Ιχνηλατούν το απολεσθέν σου πρόσωπο
Ηττημένα σώματα τα παλιά μας όνειρα
Σε φωνάζουν στα κύματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου