ΕΜΥ ΤΖΩΑΝΝΟΥ - Πανδαισία Ιριδισμών από την Σοφία Στρέζου

Διαβάζοντας την ΠΑΝΔΑΙΣΙΑ ΙΡΙΔΙΣΜΩΝ, την δίγλωσση ποιητική έκδοση της Έμυς Τζωάννου, σε μετάφραση Παρασκευής Μόλαρη, ο αναγνώστης ανακαλύπτει πως η γραφή εμπεριέχει τη διαύγεια των νερών του Αιγαίου!

Οι στίχοι λούζονται στη λαμπρότητα του ελληνικού ήλιου, για να αναδειχθεί ποιητικά το τοπίο που διαπερνά ολόκληρη τη ζωή της.

Η μακρά απουσία στο εξωτερικό κι ακόμα η δύσκολη και πρόσφατη απόφαση να ξενιτευτεί ξανά, οδηγούν την πένα της στα γνώριμα όσο και νοσταλγικά μονοπάτια, προσπαθώντας με λέξεις να διατηρήσει ακλόνητη την ελληνικότητά της. Κι είναι αυτή η ελληνικότητα, που επιθυμεί να την ταξιδέψει με όποιο τρόπο της είναι μπορετό, αντανακλώντας σε λέξεις αισθητικές θεάσεις.

Στον εγκιβωτισμένο νόστο συναρμολογεί πτυχές εκτοπισμένης μνήμης, που είναι ισοδύναμη με την ευδιάκριτη και επαρκή ενσωμάτωση των εικόνων που την ακολουθούν, στις αφηγηματικές περιπλανήσεις της.

Το απειλητικό ρήγμα της διασπορικής εμπειρίας, επαναφέρει την ποιήτρια στην αυτονόητη καταγωγή της, με λυρικούς εξαγνισμούς σε φωτοχυμένους καταυλισμούς ονείρων!

Στον γαλανό ουρανό της πατρίδας μου

Στον γαλανό ουρανό της πατρίδας μου
πετάνε οι πιο απρόσμενες ελπίδες
Στον αφρισμένο γιαλό των νησιών μας
κολυμπάνε τα πιο κρυφά μας όνειρα
Προσδοκίες και ελπίδες γενεών γενναίων
Παρελθόν και μέλλον των αιώνια νέων ...

Οι καιροί των παιδικών μου χρόνων
ανέπαφοι καταυλισμοί του παρελθόντος
που με φιλοξενούν στα τσαντίρια τους
και με κερνούν τις θύμισες
σε κρυστάλλινα ποτήρια αποχαιρετισμού
για να καταπίνω την ανάμνηση
και να λειαίνω τους λυγμούς

Μια ανεπαίσθητη κηλίδα από φως
αναβλύζει στη σκέψη μου
σαν αναπάντεχο γέλιο τ’ ουρανού
σαν σιωπηλή υπόσχεση
σαν όραμα μιας χαραυγής

Κι αν για την Έμυ Τζωάννου ο νόστος  είναι ο ανοιχτός δίαυλος για την επικοινωνία και την επανασύνδεση με την πατρίδα, στον αντίποδα της γραφής βρίσκεται ο ορμητικός ποταμός του έρωτα που την παρασύρει ακριβοθώρητες νύχτες, σε παθιασμένες θάλασσες. Δίπλα σ’ αυτές θα ονειρευτεί, θα κολυμπήσει, θα ναυαγήσει…

Με λυρική πνοή θα χτίσει στίχους από τον αυθυπόστατο κόσμο των λέξεων, προβάλλοντας την ποιητική πληρότητα της έμπνευσής της!

Σκιρτήματα και σπαράγματα κινητοποιούν αισθήσεις και συναισθήματα, εμποτίζοντας αδιάλειπτα την ποιητική της αλήθεια.

Ανατάσεις και πτώσεις, χαρές και λύπες αφιερώνονται στο βωμό της γραφής.

Η ποίηση γίνεται λατρεία που τελείται στο Απολλώνιο, φως δικαιώνοντας τη λογοτεχνική χίμαιρα της ποιήτριας.

Λεκτικά αποστάγματα διυλίζονται από υπερρεαλιστικές εικονοποιήσεις, για να κατατεθεί μεταστοιχειωμένο στο χαρτί το συνειδητό ή το ασύνειδο βίωμα της ερωτικής εμπειρίας.

Γιατί, πάντα στο βάθος της νοηματικής αιχμής, εμπεριέχονται υλικά ψήγματα από το προσωπικό σύμπαν της δημιουργού.

Με ενικούς ψιθύρους αναδύεται η συναισθηματική συνέπεια της αγάπης, στους εναγκαλισμούς της νύχτας.

Η ποιητική του ονείρου χώρα δεν περιβρέχεται απλώς από τη θάλασσα.

Είναι η θάλασσα που μέσα της κολυμπούν υφολογικοί και νοηματικοί πειραματισμοί, για να κληροδοτηθούν τα θροΐσματα της ψυχής στην ποίηση, αρθρώνοντας το ανείπωτο.

 Όλη τη νύχτα

Όλη τη νύχτα  κολυμπούσα στα όνειρά σου

με την καρδιά μου ετοιμόγεννη

να ψάλλει «σ’ αγαπώ»

Όλη τη νύχτα μελωδούσα στον κόσμο σου

και μες το θρόισμα της ψυχής σου

ανάβλυζε η τρυφερότητα σε ανάταση

«Ω ποίηση είσαι η αρχή του μεγάλου ονείρου μας και το τέλος του μικρού μας ταξιδιού», θα πει ο μεγάλος μας ποιητής, Τάσος Λειβαδίτης.

Έτσι, η Έμυ Τζωάννου γράφει το μικρό της ταξίδι με στίχους στην περγαμηνή του χρόνου, για μια μελλοντική αιωνιότητα.

Ανήκει στους εραστές της ποίησης των αστεριών, που κυοφορούν την ποιητική σκέψη, αποκωδικοποιώντας εκχυμώσεις αισθήσεων.

Με απαλή τρυφερότητα συλλέγει λέξεις, ψηλαφίζοντας στιγμές - μνήμες - σιωπές.

Αρώματα και χρώματα αποδίδονται πηγαία με ευκρίνεια στοχαστικού παρατηρητή, αναπλάθοντας στίχους που διαθλώνται στους ορισμούς του φωτός.

Η προσωπική μυθολογία της ποιήτριας γίνεται το εφαλτήριο για να αφυπνισθούν

σιωπές, που διαπερνούν τα χρονικά όρια του ενεστώτα στα δοξαστικά του έρωτα και της ποίησης!

Εραστές της ποίησης των αστεριών

Εμείς,

οι εραστές

της ποίησης των αστεριών

Ταλαντευόμαστε

σε αινιγματικές ατμόσφαιρες

αδιάτρητου κόσμου

Ξεγυμνωνόμαστε

σε συναισθηματικούς καταιγισμούς

αρένας μύθων

  

Παραδινόμαστε

σε άσπιλη ευδαιμονία

αίσθησης - παραίσθησης

Πλανιόμαστε - πλανόμαστε

σε αιωρούμενα όνειρα

που αναβλύζουν δάκρυα

Μνήμης - Ανάμνησης !

Για την Έμυ Τζωάννου, η ποιητική τέχνη είναι ο τόπος που «συναρπάζει, παρασύρει, μαγεύει».

Είναι ο τόπος που η ζωή της διασταυρώνεται με μικρούς ή μεγάλους στίχους, φωτίζοντας αναδρομικά τις πτυχές μιας ιδεατής καθημερινότητας.

Κι είναι αυτή η καθημερινότητα, που η ποιήτρια συγκινησιακά ρευστοποιεί από το ανεξιχνίαστο της ψυχής, για να ανθοφορούν τα ριζώματα της ποίησής της. 

Η ποιήτρια επιλέγει την εικαστική στιχουργία, για να μεταφέρει αλληγορικά την φαντασιακή της έκρηξη!

Με αυτόν τον τρόπο, καταφέρνει να αναδειχθεί η αυθόρμητη ιδεατή - γνωστική ισορροπία, αισθητοποιημένη πια, ταυτοποιώντας τη γνησιότητα της γραφής της.

Η εντύπωση των συναισθημάτων αναπαράγεται από την οριακή εκκρεμότητα του προσωπικού ψυχικού βυθού, αλλά και της παρορμητικότητας ενός νου που κεντρίζει και κεντρίζεται από σκέψεις και αισθήσεις.

Έτσι κι αλλιώς, πάντα η ποίηση θα αναστηλώνει με λέξεις τη ματαιότητα, εκμετρώντας διατυπωμένες ιδέες στα περιθώρια της ποιητικής επικράτειας.

Ανεξιχνίαστες ψυχές

Η Ποίηση

συναρπάζει, παρασύρει, μαγεύει

ως σειρήνα

αναδεύοντας – αναδεικνύοντας

ανεξιχνίαστες πτυχές της ψυχής

ως ασπίδα

διακοσμημένη από συναισθήματα

αυθόρμητα – γνήσια

ως πείραμα

αποκαλύπτοντας

τα βάθη της παρόρμησης του νου.

Είναι γεγονός, πως σχεδόν πάντα η μνήμη αντιστέκεται στη λήθη.

Οι διανυσματικές συνιστώσεις των σωματικών και ψυχικών βιωμάτων και εμπειριών μεταστοιχειώνονται σε απόκρημνες θεάσεις, στις αλληγορικές συνθέσεις των ποιημάτων.

Η δημιουργός δανείζεται απατηλές βεβαιότητες για να εκφράσει πληγές, αποκαλύπτοντας πόνους αόρατων τραυμάτων.

Η ερωτική περιοχή νοηματικά μετατοπίζεται σε ουρανούς και πελάγη, επιδιώκοντας να φανεί το μέγεθος της θλίψης.

Οι ενσαρκωμένοι ποιητικοί σπασμοί θα συνθέσουν ένα ιδεατό συνονθύλευμα λυγμών και συναισθημάτων, που εσωκλείονται στον ανερμάτιστο ουρανό και στην απεραντοσύνη της θάλασσας.

Κανένα πέλαγος, κανένας ουρανός

Κανένα πέλαγος δεν λησμονεί

τα τραύματά του

από τις οργισμένες τρικυμίες του

Κανένας ουρανός δεν σιωπά

τους λυγμούς του

από τους σπασμούς των ανεμοστρόβιλων

Στους ποιητικούς χάρτες, η απουσία είναι η απρόσιτη παρουσία.

Συχνά, προσφιλής επανέρχεται σε θολά τοπία, για να διαπεράσει σιωπές στις νοητικές προεκτάσεις.  

Διαχέεται αλλά και αποσχίζεται από την βαρύτητα της σκέψης και των συναισθημάτων, για να ξορκίσει την ερήμωση της μοναξιάς, προσπερνώντας βήμα - βήμα τα πέπλα της απουσίας.

Η ποιήτρια εγκαταλείπει μια πιθανή θλίψη στο αύριο, επιχειρώντας το άνοιγμα στην υποσχετική ενός νέου ορίζοντα.

Άλλωστε, το αγνάντεμα του ουρανού και της θάλασσας είναι η δική της κατάκτηση στον τόπο των αισθήσεων.

Συναρμολογώ τις πτυχές του νου μου

Συναρμολογώ τις πτυχές του νου μου
και τις τοποθετώ στα ράφια της λογικής
Περιορίζω τις σκέψεις μου
για να αποφύγω τα θολά τοπία σου
Κεντρίζω τη σιωπή μου
με τα πέπλα της απουσίας σου
Αγναντεύω τις αυριανές διαδρομές μου
σε νέους τόπους και ορίζοντες

Σιγά - σιγά, βήμα - βήμα
σε προσπερνάω

Η Έμυ Τζωάννου διευρύνοντας και ανανεώνοντας την γραφή της, θα συνεχίσει να κατοικεί στο επάλληλο σύμπαν της ποίησης.

Θα υπάρχει στους απροσδιόριστους χρόνους, επιχειρώντας την ανατομία των αισθήσεων στα περιγράμματα του ποιητικού φαινομένου.

Αθεράπευτα ρομανική θα περιπλανάται σε εύθραυστες σιωπές και ανάσες λέξεων, εκπέμποντας συγκίνηση!

Ο γαλανός ουρανός, το βαθύ μπλε της θάλασσας του Αιγαίου, ο έρωτας και τα τρικυμισμένα του πάθη θα αντικατοπτρίζουν την αστείρευτη ανάγκη της για έκφραση, στα λαμπρά περιστύλια της ποίησης!

Υπάρχω 

Υπάρχω
σε απροσδιόριστους χρόνους
γλιστρώντας
στις χαραμάδες της σκέψης
στις προσευχές των δακρύων
στα φώτα της μνήμης
στα ρυάκια της χαράς
στις διάφανες ώρες
στο μύθο της νύχτας
στις ραγισμένες εικόνες
στα μεθυσμένα φιλιά
στα ανείπωτα λόγια