ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΛΑΧΟΥ-ΚΑΡΑΜΒΑΛΗ - Οι στιχομυθίες των ίσκιων

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΛΑΧΟΥ-ΚΑΡΑΜΒΑΛΗ - Οι στιχομυθίες των ίσκιων από την Σοφία Στρέζου

Από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ, κυκλοφόρησε το 2015 η νέα ποιητική συλλογή της Μαριάννας Βλάχου - Καραμβάλη, με τίτλο «ΟΙ ΣΤΙΧΟΜΥΘΙΕΣ ΤΩΝ ΙΣΚΙΩΝ».

Η Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη επιστρέφει στην ποιητική χώρα, «με την ευθύνη των στίχων». Χτίζει τα ποιήματά της πάνω στην άυλη αορτή της σιωπής, με ευαισθησία και φιλοσοφική νηφαλιότητα. Τα ανεξίτηλα ίχνη της εμπεριέχουν αυτοαναφορικές

αφηγήσεις με υπαρξιακές αναζητήσεις, στους δραματικούς πυρήνες των λέξεων.

Εξομολογητική όσο πρέπει, περιπλανάται στις δαιδαλώδεις διακλαδώσεις τη ψυχής και του νου. Έτσι, μπορεί καθάρια να αποτιμά τις συναισθηματικές εξάρσεις που ανυψώνουν το πνεύμα, στην ακολουθία της προσφερόμενης ποιητικής συγκίνησης.

Τα σχήματά της θρέφονται από μια αναβλύζουσα ευαισθησία, στους βαρύτιμους πόλους συμβολικών λέξεων που επηρέασαν την ιστορικότητά μας, αγγίζοντας με πάθος ό,τι εξελίσσει την νοητική ανύψωση, στις αφυπνίσεις της σκέψης.

Γι’ αυτό, ακόμα και οι ταλαντώσεις της λύπης από τη σκοτεινιά της θλίψης, οδηγούν λυτρωτικά την ποιήτρια, στο μυστηριακό φως της μετάληψης.

Η Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη αιωρείται σε ρίγη άγρυπνων στίχων, από την άλω αισθημάτων που επηρέασαν τη ευαισθησία της. Στην απέριττη διαλεκτική της, λυρικά αποτυπώνει την άρτια αισθητική έκφραση του προσωπικού ύφους, εκκρίνοντας στιχομυθίες ίσκιων στα περάσματα του χρόνου.

Για τις συλλαβές της ψυχής της, καμιά λήθη δεν επιτρέπεται να σκεπάσει το άρρητο της εγκεφαλικής και συναισθηματικής λειτουργίας, στη διάρκεια των εμπνευστικών εκρήξεων, από της ποιητικής τα ασίγαστα ηφαίστεια.

Η περισυλλογή υπολειμμάτων αλήθειας γίνεται για την ποιήτρια η αθωωτική σκιαγράφηση της θύμησης, στα άδυτα ίσκιων.

Ήχους και σιωπές αποστάζει, μελετώντας τη στατικότητα της μνήμης στο αλάλητο ΝΑΙ της απουσίας. Επειδή ακριβώς, η απώλεια ματώνει σε περιγράμματα λύπης, τη σύνθεση της άχρονης σιωπής της.

Γι’ αυτό και την καταλύει με εύθραυστες λέξεις χωρίς αγκυλώσεις, στην αυτογνωσία της αντοχής του εισπρακτέου πόνου.

Τον μετουσιώνει δυνητικά σε σάρκινο λόγο, που ψυχορραγεί στο σώμα του ποιητικού ουρανού της.

Η εικονοπλαστική λιτότητα της ποιητικής θέασης επιβεβαιώνει την μεγιστοποιημένη δύναμη των συμβολικών απεικονίσεων, στην αφηγηματικότητά της. Είναι η δική της κατακτημένη ωριμότητα, στις διεισδυτικές και στοχαστικές γόνιμες συνθέσεις, στους ποιητικούς και αποκαλυπτικούς άξονες της προσωπικότητάς της. Η διαστρωμάτωση των λέξεων αναπτύσσεται από το αυστηρό υλικό της διανοητικής εμπειρίας, που διαμόρφωσε τη γλωσσική και εκφραστική επιλογή της ποιήτριας.

Σε ασύνετους καιρούς, οι ποιητές συναινούν «πάνω στην ουλή της ποίησης». Η συναισθηματική ρητορική φυλακίζεται μέσα σε χωρικά στίχων.

Τι κι αν ο ποιητής αναδεικνύεται νικητής;

Έχει ήδη υποστεί τη βαριά ήττα της απώλειας, με ανοιχτές τις πληγές να πυορροούν στα υποδόρια και επικαλυπτόμενα στρώματα της ζωής.

Γιατί, ο ποιητής επιμένει να εκτελεί το Σισύφειο έργο του, χτίζοντας και γκρεμίζοντας λέξεις, αποτρέποντας έτσι τον αφανισμό της ποίησης.

Η Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη αφήνει ορατές τις ενδιάμεσες αποχρώσεις της ειρκτής της, για να αναδειχθεί η Πύρρειος νίκη

στην αναπόδραστη και βασανιστική πορεία προς το μέλλον της ποιητικής της. Κινείται στην ανοχύρωτη ευθραυστικότητα της γραφής, επιθυμώντας την αυτοολοκλήρωση μέσα στον  καθαρτήριο παράδεισο της ποίησης.

ΠΛΗΓΗ

Μέρες τώρα συναινούμε

Πάνω στην ουλή της Ποίησης.

Ταυτοποιούμεθα με το υπάρχον σώμα της

Γειτνιάζουμε στην ψυχή της

Με καθαρό αμμοχάλικο και βαριά πέτρα

Μας χρίζουν πλάι της

Και η πληγή της Ποίησης

Υπαρκτή στην ειρκτή της.

Δεν εθελοτυφλούμε

Πως τάχα την σκεπάσαμε

Δεν ζούμε πύρριες νίκες

Πως την χτυπήσαμε κατάστηθα κι αυτή εξέλιπε.

Παραμένουμε δίπλα της

με τις δικές μας πληγές ανοιγμένες

Συνένοχοι και τιμωροί

Πυορροούντες…

Η ποιήτρια στο νέο της ποιητικό απάνθισμα επιστρέφει «με την ευθύνη των στίχων, υποκλινόμενη στην καθαρότητα των νερών». Στην ιερότητα αρχαίων ναών λούζεται λυγμούς λέξεων, ακροβατώντας μυστικιστικά στο ορφικό μεταίχμιο του αρρήτου.

Θα προχωρήσει κατά μήκος των κιόνων, ζωντανεύοντας μύθους στην κορύφωση του θάμπους της νέας μέρας που την αναγεννά. Σαν άλλος προφήτης, θα εγκατασταθεί στο Σηκό της αγάπης!

Στους βωμούς της μυστηριακής λατρείας θα μασήσει φύλλα αγρύπνιας, ανακαλύπτοντας το αιώνιο θαύμα και τον γενετικό του κώδικα.

Η φωνή της Μαριάννας Βλάχου - Καραμβάλη θα υψωθεί πάνω από την δωρική σιωπή, αποκαθιστώντας την ηθική αξία στην ισορροπία του φωτός. Ήδη στα κτερίσματα εποπτεύονται χρησμοί

μέσα από θυσίες και μνήμες χιλιάδων χρόνων, για να ιαθούν πληγές ανεπούλωτες στη στάχτη του χρόνου!

ΚΙΟΝΕΣ

Θα επιστρέψω

Με την ευθύνη των στίχων

Υποκλινόμενη στην καθαρότητα των νερών

Εδώ,

Στον Σηκό της Καρδιάς Σου

θα προχωρήσω κατά μήκος των κιόνων

Απλώνοντας τα μαλλιά μου

Ως άλλος προφήτης

Θα λουστώ στους λυγμούς των λέξεων

Κρύσταλλα βαρύτιμα

Στο θάμπος

Της καινούργιας μέρας

Η ελεγειακή σύνθεση στις «στιχομυθίες των ίσκιων» είναι μια διανοητική ανάγκη της ποιήτριας να μετουσιώσει τον υπαρξισμό της αγάπης και τη συνεχόμενη φθορά της, από τη αγαστή προσωρινότητα σε συμπαντική και αιώνια.

Γι’ αυτό και προσμένει, λαχταρώντας μια νέα αρχή στης αυγής το χάραγμα. Σύντροφός της σε τούτη την προσμονή, ο οπτικός εικονισμός του ήλιου και του άυλου αρχαγγέλου του, που υπερβατικά της παραστέκεται.

Ξέρει καλά, πως στα ποιήματα κρύβονται πνιγμοί και ναυάγια, στη θνητότητα των αισθημάτων. Κι όσα από αυτά κατόρθωσαν να επιζήσουν στο περιθώριο της ζωής, από τις ακτινώσεις της λύπης έμαθαν πως η αλήθεια πάντα μπορεί να νικά την αινιγματική χροιά του χρόνου.

Κι είναι αυτή η αλήθεια, που χαλιναγωγεί την απελπισία στην ποίηση, λειτουργώντας κατά πως λέει η Κική Δημουλά ως «ένα είδος ευθανασίας των πραγμάτων, που υποφέρουν μέσα μας είτε ως ανικανοποίητα, είτε ως προδομένα».

ΣΤΙΧΟΜΥΘΙΑ

Εδώ

Στις στιχομυθίες των ίσκιων

Έθαψα τόσα ναυάγια.

Κι ένας ήλιος αρχάγγελος

Μου παραστέκονταν.

Ξετύλιγε αργά

Τοιχογραφίες αισθήσεων και αισθημάτων

Για όλους αυτούς που επέζησαν

Στο περιθώριο της ζωής

Εδώ

Στην ευθεία γραμμή του τείχους της αλήθειας

Επάνω στις λευκές σκιές

Στις σιωπές των ήχων

Έμαθα να προσμένω

Της αυγής το χάραγμα!

Πολλές φορές, η καρδιά αναρριχάται σε τείχη, ευελπιστώντας στην πραγμάτωση του ανέφικτου.

Τι κι αν άνεμοι κυκλώνουν τα όνειρα και αίολα δάκρυα πέφτουν;

Στη διαχωριστική γραμμή των άψυχων κόσμων, Ίκαροι φτεροκοπούν πτώσεις στα φιλέματα του θανάτου, στέλνοντας φιλί στην αφάνεια.

Σε χρόνους μερικής ανάμνησης, η Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη βυθίζεται στους υπέργειους κόσμους της ποίησης, αναχαιτίζοντας με φρόνηση ένστικτα.

Έτσι κι αλλιώς, οι μέρες μπορούν να διχοτομήσουν την καρδιά από το ύψος και την υγρασία του παρελθόντος, με διασκελισμούς αναρρίχησης. Γιατί ακριβώς, το περιρρέον συναίσθημα συναντά το σκληρό τείχος του ορθολογισμού, στην καταργητική σύμβαση του χρόνου και των μελλοντικών μαυσωλείων του. 

ΚΑΠΟΤΕ

Κάποτε φτάνει ο καιρός

Που τοποθετείς το τείχος του ανέφικτου

Σε άψυχους κόσμους

Γιατί πίστεψες

Στην μεγάλη αναρρίχηση της καρδιάς

Όπου οι άνεμοι κυκλώνουν τα όνειρα

Σε αναχαιτίσεις ενστίκτων

Μέρες φυτεύοντας από το παρελθόν

Διασπώντας την πλήρη αφάνεια

Σε χρόνο μερικής ανάμνησης

Στους απεμπολισμούς της νύχτας, η ποιήτρια κουρνιάζει στα άδυτα ίσκιων, που σημάδεψαν την ευαισθησία της.

Απορροφά τη σιωπή τους, ερμηνεύοντας την ακολουθία της κατάδυσης, στα αιώνια όρια της θάλασσας.

Η αλμύρα της γίνεται προσευχή με άγραφους στίχους, καθώς ενυπάρχει στα βάθη του υδάτινου κόσμου η σκιά της φωνής εκείνου, στις αντηχήσεις της αγάπης.

Τις νύχτες, οι αποδημίες κοιτάζουν τα άστρα με νοσταλγία και η θάλασσα πολιορκεί το ύψος, στις παλίρροιες του ουρανού.

Η απολιθωμένη σιωπή γίνεται το καταφύγιο της ποιήτριας, στα ορόσημα του μπλε και των αποχρώσεών του.

Έτσι, στο απέραντο μπλε της θάλασσας και του ουρανού πραγματοποιούνται οι δικές της μικρές αποδράσεις, που παραβιάζουν το απαραβίαστο με τακτοποιημένα ποιήματα.

Πάνω σε γραμμές λέξεων ανασταίνεται η ηθική της ελπίδας του έρωτα, με βαλσαμωμένη την επιθυμία, στην τρικυμία του χρόνου!

ΤΙΣ ΝΥΧΤΕΣ

Τις νύχτες κουρνιάζω στα άδυτα των ίσκιων σου

Ιχνευτής εγώ στη σκιά της φωνής σου

Πολιορκώντας τη θάλασσα

Με τα μάτια των άστρων.

Σ’ αυτήν την κατάδυση ενυπάρχεις

Ως προσευχή στα χείλη μου.

Σε απολιθωμένα τοπία, η ψυχή σχηματοποιεί κορμούς απουσίας, στο λίκνο του έρωτα. Οι κορμοί είναι δέντρα που πάνω τους φυτρώνουν κλαδιά και ρίζες προχωρούν βαθιά στη γη για να συναντήσουν τις απαραίτητες υδροφόρες φλέβες, που θα θρέψουν τους βλαστούς της αγάπης.

Γι’ αυτό και η ποιήτρια μεταβολίζει τις πτυχές του ανεκδήλωτου, σε διαλεκτική σχέση των αισθήσεων με ψιθυρισμούς σιωπής, στα θροΐσματα της νύχτας.

Πάνω στο δέρμα της απαντοχής, υποταγμένος ο πόνος διεκδικεί το σπέρμα της προέλευσής του, από τη θλίψη της καρδιάς και το ανεξήγητο αίνιγμά της.

Με στοχαστικότητα αφουγκράζεται ανάσες και πάθη, από λαβωμένες ψυχές και ναυάγια.

Μα όταν τα συναισθήματα δικαιωθούν και μπορέσουμε «να βγούμε από τον πόνο της πληγής μας», θα πει ο Γιώργος Σεφέρης, τότε ανθίζουν θαύματα σε σμιξίματα αναγέννησης!

Με βέβαιες εντιμότητες θα πλυθούν στα καθαρτήρια νερά της οδύνης. Θα κολυμπήσουν λυτρωμένοι - απαλλαγμένοι από το βάρος της θλίψης, σε λιμνοθάλασσες ονείρων.

Κι εκεί, στα ξέφωτα της ανταύγειας με λαμπρότητα θα σταθούν εμβλητικά όρθιοι δικέφαλοι αετοί, στην ισορροπία του ήλιου.

Θα σκορπίσουν στο χώμα τη στάχτη που έκαψε την απουσία, για να φυτευτεί και να εκδηλωθεί στο σύμπαν η νέα αγάπη.

Ίσως γιατί, η ζωή εξακοντίζει το ατελεύτητο, με ριζωμένο βαθιά τον μανδραγόρα της αιωνιότητας!

ΣΩΜΑ ΨΥΧΗΣ

Σώμα ψυχής

Κορμοί απουσίας

Αγάπες που φύτρωσαν στα κλαδιά της

Και ζωντάνεψαν στα στήθη της.

Τις νύχτες που μας έλουζε

Η απουσία της παρουσίας σου

Κρυφογελώντας με του φεγγαριού τα μάτια

Και τους ψιθύρους της σιωπής.

Ξετύλιγες το δέρμα της απαντοχής

Και την ανοχή του πόνου

Εκεί, καθώς οι κρουνοί των ουρανών

Και της οδύνης οι χείμαρροι

Έσταζαν καθάριο νερό

Στις λιμνοθάλασσες των ονείρων μας.

Τότε ήταν που φωνάξαμε στη ζωή

Αναγεννώμενοι από την τέφρα μας

Όρθιοι δικέφαλοι αετοί

Με τις φτερούγες ανοιγμένες

Να φτάνουν στην πηγή της νέα ζωής

Της ατελεύτητης!

Η ποιήτρια τραγουδά, παραμερίζοντας κάθε παράπονο και οδύνη, στις διακλαδώσεις των δακτύλων. Υπερίπταται «στις παλάμες των μακρόσυρτων ήχων», με την ένταση της συναισθηματικής φόρτισης, στις αναθυμιάσεις της αγάπης.

Τι κι αν κουρνιάζει σε χίμαιρες και σε σκιάσεις ονείρων;

Η αισθηματική εμπειρία ξυπνά από το λήθαργο, αναζητώντας το χαμένο παράδεισο, στην ασάλευτη έκσταση ηχητικών ακουσμάτων. Τα κύτταρά της σαλεύουν κι ανείπωτες λέξεις ξεχύνονται, στους ακίνδυνους μετεωρισμούς των τόξων της γλυκιάς μουσικής.

Χωρίς να χάνει τον προσανατολισμό, εισπνέει όλους τους ήχους των τραγουδιών με την δύναμη της σιωπής. Επειδή ακριβώς, όπως λέει ο Fernando Pessoa, «η ζωή είναι ο δισταγμός μεταξύ ενός θαυμαστικού και ενός ερωτηματικού».

Η Μαριάννα Βλάχου - Καραμβάλη θα προσπεράσει πράξεις που βαρύνουν τον επιγενόμενο, απαλλαγμένη από τις φοροδοτικές ασκήσεις της αγάπης.

Γι’ αυτό και με της ψυχής της τα χρώματα τραγουδά το πιο βαθύ του έρωτα αφανέρωτο τραγούδι και τις αντανακλάσεις του!

ΣΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΩ

Πάνω στις παλάμες

Των μακρόσυρτων ήχων

Υπερίπταμαι

Στις σκιάσεις των ονείρων

Κι ας κουρνιάζω στη χίμαιρα.

Το απροσπέλαστο της οδύνης

Συνθλίβω.

Κι αν οι πράξεις βαρύνουν το επιγενόμενο

Σου τραγουδώ

Με της ψυχής μου τα χρώματα