ΤΑΚΗΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ – Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας

ΤΑΚΗΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ – Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας (από την Σοφία Στρέζου)

Ρητορικός ο τίτλος της ποιητικής συλλογής του Τάκη Τσαντήλα «Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας», που κυκλοφόρησε το 2013 από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ.

Ποιο το «όλον» και ποιο το «τίποτα» της «νοσταλγίας» που περιφέρεται στο άπειρο, στην ανάσα του ποιητή, στη σιωπή του λόγου, στα άχραντα μυστήρια της μνήμης. Είναι γνωστή η συγκατοίκηση της μνήμης με τη λήθη, της ανάμνησης με τη λησμονιά στις αναρριχήσεις της ποίησης. Στη τοιχογραφία της συνθέτει θραυσματικούς στίχους αισθαντικών ημερών που έφυγαν, επωάζοντας λέξεις.

Ο ποιητής δεν ξεφεύγει από την ποιητική μυθολογία της ερωτικής γραφής του. Ευαίσθητη και λυρική, ευθύβολη και τολμηρή στην γεωγραφική ισοτοπία της ποίησης. Γίνεται ο εξόριστος προσκυνητής, που ψηλαφεί τη φυσιολογία του έρωτα μέσα από θυμητάρια μνήμης, σαν αποθηκεύονται στα θηκάρια της νοσταλγίας, για να αναδυθούν πυκνά και υποβλητικά τα ποιήματα. Ενδύεται ψυχικές ανατάσεις - Αυτός - ο μετανάστης από την χώρα των ανέμων, αρθρώνοντας φθόγγους σε κάθε του φύσημα. Τούτο το φύσημα ανανεώνει την οπτική του, χωρίς να καθηλώνεται κάθε φορά στους ίδιους γνώριμους τόπους.

Λεκτικοί αποφθεγματικοί στίχοι σαρκώνονται στις αγκυλώσεις των ποιημάτων. Έτσι οι πύλες ανοίγουν για τους ήδη μυημένους αναγνώστες, μια κι Τάκης Τσαντήλας εδώ και χρόνια έχει χτίσει μια όμορφη αναγνωστική σχέση με τους φανατικούς φίλους του. Ο συναισθηματικός του λόγος γίνεται μοχλός συγκίνησης, που ενταφιάζει τη λήθη στην αυτοτέλεια της μνήμης.

Ο ποιητής δεν επεξεργάζεται απλώς την ατομική περιοχή του, αντίθετα  ιχνηλατεί βήματα στην οξύτητα της βιωμένης πορείας στο άπειρο, στην αμετάκλητη ενότητα με την αιωνιότητα. Ο μινιμαλιστικός σχεδιασμός των ποιημάτων τον οδηγεί σε εύκρατες ζώνες στην ευτοπία της ποίησης. Έτσι ο ιδιωτικός ορίζοντας μεταλλάσσεται σε ανεμοσκορπισμένη ευαισθησία που πάντα βρίσκει τόπο να εναποθέσει το άρωμα της νοσταλγίας, ως «αντίδωρο χάδι».

Βήματα στο άπειρο

Ένιωσα την αγρύπνια και την έκσταση

ως ιχνηλάτης κι αχθοφόρος

κάνοντας βήματα στο άπειρο

βήματα αργά

τόσα όσα η μνήμη ορίζει

κι ακόμα τόσα

όσα για να μειώσω την απόσταση από μένα

με τη φορά του λόγου να είναι ανάστροφη

και με το βλέμμα των καιρών

να μ’ εμβολίζει

Ο ιδιαίτερος ψυχισμός και η ευαισθησία του ποιητή γεννούν μια προσωπική στιχουργική, που με τα χρόνια γίνεται μόνιμη συνθήκη στα ποιήματά του. Τα συναισθηματικά τοπία γίνονται ιερές λειτουργίες, με χαμηλούς τόνους στην ποιητική του. Οι στιχουργικές του εμπεριέχουν σαγηνευτικούς συνδυασμούς στη διαχρονικότητα της γραφής του. Παραμένει αθεράπευτα ρομαντικός προσκυνητής στην ερμηνεία του αθέατου. Ασκείται σε μακρινές και απρόσταχτες πορείες, θυμίζοντας αισθαντικές μέρες που έφυγαν, αλλά είναι πάντα εδώ, στην αποκρυπτογράφηση της ψυχοσύνθεσης του δημιουργού.

Απρόσταχτες πορείες

Θύμησες με φορτία

από πτώσεις οχυρών και αυταπάτες

Ό,τι ονειρεύτηκα με έθρεψε

Ό,τι αγάπησα με λάβωσε

Προσκυνητής επίμονος του λόγου

θα ασκούμαι πάντοτε σε μακρινές

κι απρόσταχτες πορείες

Ο Τάκης Τσαντήλας είναι ο νωχελικός εραστής του λόγου. Είναι πλασμένος από την πλάνη ύλη που συνοδεύει τους ποιητές δια βίου. Τα περάσματα του ανέμου είναι ο φυσικός του χώρος, εκεί που ο άνεμος δεν αγγίζεται με χέρια, αλλά με λέξεις, αποπληρώνοντας το χρέος του Ποιητή στην Ποίηση.

Αν και κατανοεί πως δεν πρέπει να τρέφεται με μύθους, Εκείνος εξακολουθητικά αρπάζεται από  μύθους «που πόθησαν τον πόθον πέρα από την αντοχή του πόθου τους» κατά πως λέει ο ποιητής Δημήτρης Δημητριάδης.

Καιρός να δεις

Είναι καιρός να πάψεις πια

να τρέφεσαι με μύθους

Είναι καιρός να δεις

Να μπεις στη μάχη άσπιλος

Να γίνεις ήχος

λόγος

ατραπός

Να μην παραδεχτείς ποτέ

την ήττα του αδοκίμαστου

Ο ποιητής στηρίζει την ύπαρξή του στην ανίχνευση των λέξεων σε εωθινά σκοτάδια και ανθισμένα δάκρυα, αναζητώντας στίχους. Ηλεκτρίζεται στο ασήμαντο που γίνεται σημαντικό, μεταγγίζοντας λέξεις  σε ποιήματα. Δεν υποχωρεί στην ήττα του αδοκίμαστου κι ας χόρτασε νίκες στις πιο λεπτές εκφάνσεις του ερωτικού συναισθήματος, αποτυπώνοντας ελλειπτικά τον μύθο του έρωτα.

Η ποιητική του γλώσσα έχει τη διαύγεια μιας συνομιλίας με την σταθερή αλήθεια της ποίησης και το άπειρο. Το εξορυγμένο πολύτιμο μετάλλευμα της μνήμης γίνεται ο απερίφραστος και λιτός αντάρτης στίχος, που αν βρεθεί θα φωτίσει με τη λάμψη του το Σύμπαν. 

Λόγος ζωής

Υπάρχει λόγος να ανιχνεύεις λέξεις

στο σκοτάδι

Ένας αντάρτης στίχος να βρεθεί

ίσως φωτίσει με τη λάμψη του

το Σύμπαν

Η Σιωπή για τον Τάκη Τσαντήλα είναι ο βασικός άξονας της γραφής του. Τα ποιήματά του θα ενδυθούν με ανάσες που ηχούν λέξεις για τους πρωτόπλαστους του έρωτα και της απουσίας. Θα ενσαρκώσουν στίχους από την ιδιοποίηση της ζωής, νέμοντας τα εκμαγεία της στέρησης «στα πυκνά των καιρών νεφελώματα».  

Το ευγενές μέταλλο της μνήμης που ναυτολόγησε η αγάπη, γίνεται ο περίπλους στις ακτές των συναισθημάτων. Συλλαβίζονται χάδια, από την απόσταση της λήθης, στην άγνωστη γλώσσα της ροής των αισθήσεων. Γιατί όπως λέει ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης  «Απ’ όλα μπορείς να σωθείς εκτός απ’ τη νοσταλγία σου για κάτι πολύ μακρινό που δεν το θυμάσαι».

Σιωπή κι απουσία

Θα με βρίσκεις - κυρίως - εκεί

στα πυκνά των καιρών νεφελώματα

που θα κρύβεις το βλέμμα σου

για να διώχνεις ανήμερες μνήμες

Θα με βρίσκεις απρόσμενα

- σε στιγμές που θα βγάζεις τα πέπλα της λήθης –

ως ροή

ως ονείρωξη

ως ανάσα αστάλωτη

ως σιωπή κι απουσία